Стандарт, хэмжил зүйн газраас төрийн хяналт шалгалтын тухай хууль, Хэмжил зүйн тухай хуулийн дагуу “Савласан бүтээгдэхүүний тоон хэмжээнд хэмжил зүйн хяналт шалгалт хийх журам”, “Савласан бүтээгдэхүүний тоон хэмжээ” MNS OIML R 87:2008 стандартын дагуу тодорхой хэмжээтэйгээр савлаж, худалдан борлуулж буй бүтээгдэхүүнд төрийн хяналтыг явуулдаг юм.
Манай улсад импортоор орж ирж буй цемент, замаска, эмульс, будаг зэрэг барилгын материалууд нь хаяг шошгон дээрхи жин хэмжээндээ хүрдэггүй, дутуу савласан зөрчлүүд ихээр гарч хэрэглэгчдийг эдийн засгийн хувьд хохироохоос гадна барилга байгууламжийн аюулгүй байдалд эрсдэл учруулж болзошгүй нөхцөл байдал үүсгэж байна.
Иймд Стандарт, хэмжил зүйн газрын өгсөн үүрэг чиглэлийн дагуу салбарын улсын ерөнхий байцаагчийн баталсан 12/05 дугаартай “Төлөвлөгөөт бус урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалт хийх тухай” удирдамжийн дагуу шалгалтыг улсын хэмжээнд эхлүүлээд байна. Шалгалтаар барилгын материалаас гадна савласан хүнсний бүтээгдэхүүний тоо хэмжээнд мөн хяналт шалгалт хийгдэнэ.
Шалгалтаар импортоор орж ирж буй дээрх бүтээгдэхүүний тоо хэмжээ хаяг шошгон дээр тэмдэглэсэн хэмжээнээс бага буюу дутуу савлагаатай байгаа зөрчлийг илрүүлсэн. Тодруулбал, Үндэсний үйлдвэрийн цемент болон Орос Улсаас оруулж ирсэн цемент савлагааны жиндээ хүрч байсан бол Хятад Улсаас оруулж ирсэн цемент хаяг шошгоны бичигдсэн жиндээ хүрэх зэрэг зөрчил илэрсэн юм. Уг зөрчлийг арилгахыг импортлогч, худалдан борлуулагч нарт холбогдох хууль, дүрэм журмын зөвлөгөө өглөө.
Засгийн газрын 2018 оны 291 дүгээр тогтоолоор баталсан “Тохирлын баталгаанд заавал хамруулах бүтээгдэхүүн, үйлчилгээний жагсаалт”-д төрөл бүрийн цемент, будаг, лак, цавуу зэрэг барилгын материал орсон байдаг бөгөөд “Тохирлын баталгаатай бүтээгдэхүүн, үйлчилгээг монгол улсын зах зээлд нийлүүлэх, улсын хилээр нэвтрүүлэх журам”-ын дагуу ААНБ, иргэн нь энэхүү жагсаалтад заасан бүтээгдэхүүнийг тохирлын баталгаанд хамруулсны дараа улсын хилээр нэвтрүүлнэ”, журмын хэрэгжилтэд гаалийн газар, улсын байцаагч хяналт тавина гэж заасан боловч хил гааль дээр эдгээр төрлийн бүтээгдэхүүний чанар, тоон хэмжээнд хяналт тавьж чадахгүй байна.
Мөн дээрх бүтээгдэхүүнийг импортолж буй ААНБ, иргэн нь тухайн улсын үйлдвэрлэгчид шаардлага тавьж, гүйцэд савлагаатай бүтээгдэхүүн импортлох тал дээр анхаарч ажиллахгүй, дутуу савласан бүтээгдэхүүнийг хүлээн зөвшөөрч оруулж дотоодын зах зээлд нийлүүлж байгаа нь зөрчлийн бас нэг том шалтгаан болж байна.
Цаашид энэ төрлийн зөрчлийг арилгуулж, хэрэглэгчдийн аюулгүй байдлыг хангах, эдийн засгийн хохирлыг барагдуулахад:
- Хууль эрх зүйн орчныг сайжруулах, хууль дүрэм журмын хэрэгжилтэд тавих хил, гаалийн хяналтыг оновчтой зохион байгуулах.
- Импортлогч ААНБ, иргэд импортоор нийлүүлж буй бүтээгдэхүүнийхээ тоон хэмжээнд тавих хяналтаа сайжруулах.
- Худалдан авагчид мөн хяналтаа тавих. /Хэрэглэгч та хамгийн сайн хянагч байж чадах учир/ зэрэг ажлуудыг хийж гүйцэтгэх шаардлагатай байна.
