Олон улсын зохицуулсан /UTC/ цагийг тооцоолоход нийт 80-иад лабораторийн 400 орчим атомын цагийн мэдээллийг GNSS хүлээн авагч болох GPS, GLONASS, GALILEO, BEIDOU зэрэг хиймэл дагуулаар дамжуулан 30 секунд тутамд хүлээн авч тусгай алгоритмаар тооцоолсон үр дүн буюу UTC-UTC(k) цагийн зөрүүг сар бүрийн хэвлэл Circular-T –д хэмжлийн эргэлзээний хамт мэдээлдэг. Энэ нь тасралтгүй үргэлжилдэг CCTF-K001 байнгын харьцуулалт гэгддэг бөгөөд СХЗГ-ын цаг давтамжийн лаборатори 2014 оноос эхлэн энэ харьцуулалтад оролцож байна. Гэвч зарим тохиолдолд цахилгааны тасалдлаас хамааран цагийн мэдээ дамжихгүй тасрахаас гадна Circular-T –д манай UTC-UTC(MASM) зөрүүгийн хэмжлийн эргэлзээ 20 нс байгаа нь олон улсын зохицуулсан цагийн нарийвчлал, тогтворжилтод нөлөөлж юм. Учир нь бидний ашигладаг GTR-51, DICOM маягийн GNSS хүлээн авагч нь байнгын ажиллагаатай тул гадаад уруу явуулж шалгуулах боломжгүй. Тиймээс BIPM-ээс UTC-г тооцоолоход оролцогч лабораториудын GNSS хүлээн авагчид шалгалт тохируулга хийх ажлыг 2016 онд эхлүүлсэн. Энэ ажлын хүрээнд Ази Номхон Далайн Хэмжил зүйн хөтөлбөрийн хүрээнд БНХАУ-ын үндэсний хэмжил зүйн хүрээлэн/NIM/-ийн цаг давтамжийн лаборатораас өндөр нарийвчлалын калибратор, GNSS хүлээн авагчийн системийг энэ оны 4-р сард ирүүлэх бөгөөд манай GTR-51 хүлээн авагчтай зэрэгцүүлэн харьцуулалт хийгдэхээр төлөвлөн бэлтгэж байна.
Энэ харьцуулалтад оролцсноор үндэсний цагийн хуваарь UTC-UTC(MASM) зөрүүгийн эргэлзээ 20 нс-ээс даруй 4 нс хүртэл буурах ба GTR-51 хүлээн авагчийн антены байршилыг шинээр тодорхойлох, кабелийн хоцрогдол, атомын цагийн дотоод хоцрогдол зэргийг үнэн зөв тогтоох, ингэснээр ХЗХ-ийн цаг давтамжийн лабораторийн олон улсын зохицуулсан цаг /UTC/-д оролцох оролцоо сайжирсан байна. Мөн түүнчлэн цаг давтамжийн лабораторийн мэргэжилтнүүдийн мэргэжил мэдлэг ур чадвар дээшлэх ба цаг, давтамжийн хэмжлийн төрлөөр шалгалт тохируулга ба хэмжлийн чадавхи (CMC) тогтоох үнэлүүлэх, нийтлүүлэхэд маш чухал ач холбогдолтой ажил болно гэж найдаж байна.
Мэдээлэл бэлтгэсэн ЦДУХЛ-ын ахлах мэргэжилтэн Д.Өнөрбилэг
